Haarlemerpoort 1 1380 - 1506

<- Vijfde Haarlemmermeerpoort                                                                           Tweede Haarlemmermeerpoort ->

Haarlemmerpoort  1 / Haarlemmersluis (Nieuwendijk - Martelaarsgracht)

 

Gebouwd           1380
Architect            -
Opdrachtgever    Stad Amsterdam
Afgebroken        1506

 

 

De eerste Haarlemmerpoort.

 

Rond 1340 ligt het noordelijkste punt van de nederzetting in de bocht van de Nieuwendijk, de Windmolenzijde genoemd. Ter hoogte van de Nieuwezijds Armsteeg-, de Hasselaerssteeg en de Haringpakkersteeg, staat dan het Windmolenzijde-poorthuis, dat ook wel Karthuizers- Nieuwendijker- Haarlemmer- of Watergangspoort  wordt genoemd.

 

Rond  1380 wordt het Windmolenzijde-poorthuis vervangen door de eerste  Haarlemmerpoort.

Tussen 1425 en 1450 wordt de stad een stuk groter, er wordt in 1450 nieuwe gracht gegraven, het Singel met daaraan de tweede Haarlemmerpoort. De oude poort wordt niet meteen afgebroken, omdat hier ook een windmolen op de wal staat die in gebruik blijft. In 1492 wordt het poorthuis door Klaas Watergang bewoond, vandaar dat de poort in die tijd ook wel Watergangspoort wordt genoemd Pas rond 1506 wordt de oude poort afgebroken.

De sluis onder de oude poort wordt direct daarna vernieuwd. Hij is op de onderstaande kaart van Cornelis Anthonisz uit 1538 goed te zien is. Hij blijft  noodzakelijk voor de waterhuishouding in de stad. De sluis verdwijnt pas na de demping van de Nieuwenzijds Voorburgwal in 1883-1884.

Opgravingen in 1969-1970, laten zien dat de St. Olofspoort al uit steen is opgetrokken, dus is het zeer aannemelijk dat alle poorten dan al uit steen zijn opgetrokken, dus ook deze eerste Haarlemmerpoort. 

Hieronder twee oude kaarten en een recente kaart. Er zijn geen afbeeldingen bekend van deze poort, behalve dan op de kaarten.

 

 

Poort 1 Cornelis Anthonisz uit 1538 detail

Een detail uit een kaart van Cornelis Anthonisz uit 1538, de stad is dan al verder uitgebreid. In het midden zie je de oude poort nog staan. Daarboven komen de nog niet gedempte Nieuwezijds Voorburgwal en Spuistraat. Kaart opnieuw uitgebracht door Amstelodamum in 1933, Stadsarchief Amsterdam.

Poort 1 Cornelis Anthonisz uit 1557 tekening detail 2

De poort op de kaart Cornelis Anthonisz uit 1557-1636, een detail uit kaart nr 9 van Stadsarchief Amsterdam

Poort 1 kaart a dam detail t

Detail van de huidige kaart van Amsterdam, voor een betere plaatsduiding. Kaart Gemeente Amsterdam

Hebt u aanvullingen of wilt u meedoen?

Als u opmerkingen of aanvullingen hebt op de tekst hierboven, wilt u dan ook het huisnummer erbij vermelden.

Uw e-mail adres wordt alleen maar gebruikt om eventueel op uw opmerkingen te reageren.

 

Foto's of andere informatie vande  panden kun u ook zenden naar info@amsterdamsegrachtenhuizen.info.