Herengracht 168 Het Witte Huijs

Nieuwbouw door Michiel Pauw

In 1637 wordt het pand – op voorwaarde dat de huurder zijn suikerbakkersgereedschap mag meenemen – verkocht aan Michiel Pauw [1590-1640] sinds 1623 ridder van Sint Marcus, koopman, schepen in 1622 en bewindhebber van de W.I. Compagnie van 1621 tot 1636. Hij laat het huis in 1638 door architect Philips Vingboons herscheppen in een fraai koopmanshuis. Vingboons breekt radicaal met de stijl van zijn voorgangers. Instructief is een vergelijking tussen dit Witte Huijs en het buurpand, het Bartolotti huis, dat twintig jaar eerder is ontworpen door Hendrick de Keyser. Het oudere huis wordt gekenmerkt door een kleurrijke afwisseling van baksteen en zandsteen en een overdaad aan ornamentiek. Vingboons ontwerpt echter een strakke en statige gevel die geheel uit Bentheimer zandsteen is opgetrokken en daarom Het Witte Huijs wordt genoemd. Het huis heeft een zeer moderne zandstenen halsgevel met boven de deur en de vensters, als enige versiering, frontons en in de hals het wapen Pauw met zijn thans nog aanwezige twee prachtige Sint Marcus-leeuwen als schildhouders, waarboven onder de hijsbalk een opengeslagen boek met het woord «Veritas» (waarheid). De gang naar de suikerbakkerij wordt bij het huis getrokken. Voor de tekeningen uit die tijd, zie tabblad “Tekeningen Vingboons”.

De bouwheer heeft het huis slechts kort bewoond; na zijn dood is zijn weduwe Hillegonda Spiegel, [1599-1677] eigenares en bewoonster. Zij verkoopt het pand in 1655 voor ƒ 44.000,- aan Hendrik Scholten [1617-1679] geboren in Osnabrück, bewindhebber van de 0.I. Compagnie en koopman op Italië en de Levant. Deze betrekt het met zijn vrouw Sara Broen [1622-1671]. Van 1708 tot 1709 woont hier kort mr. Jan Six II met Maria Calkoen [1674-1728], zie ook het tabblad “Fam. Six tak Hillegom”. De zes kinderen van Hendrik Scholten zijn: Hendrik, Sara [1649-1718] – zij is getrouwd met de suikerbakker en ossenweider Christiaan van de Blocquery [1647-1714] –, Susanna [1648-1723] – weduwe van de in 1701 overleden koopman Salomon van de Blocquery (zie Herengracht 442 en 495) –, Anna Maria, Lucas en Coenraad Scholten.