Credietvereniging

Bank-Associatie Wertheim & Gompertz (1834) en Credietvereeniging (1853)

 

Keizersgracht 277 (1853-1939)

 

Keizersgracht 271 – 277 (langzaam uitbreidend)

 

Herengracht 461 – 463 1939 - na 1952 (alleen nog Herengracht 461)

 

 

Keizersgracht 273-277

Keizersgracht 275-277

De Credietvereeniging is opgericht op 19 april 1852 en volgende dagen en koninklijk goedgekeurd op 26 maart 1853. De Credietvereeniging is gevestigd op de Keizersgracht 277 en heeft agentschappen door heel Nederland. Zij start met 114 leden met een kapitaal van ƒ 668.000,-. Dat het succesvol is blijkt uit de snelle groei der leden, eind 1854 was dat al tot 393 leden opgeklommen en ƒ 2.250.780,-. En 10 jaar later zijn het al 1145 leden met een maatschappelijk kapitaal, van ƒ 7.071.780,-. De directie bestaat uit jhr. Mr. W.E.J. Berg van Dussen Muilkerk[1813-1888], D.D. Buchler en mr. L. Keizer. Met name na 1910 breidt het aantal agentschappen zich in rap tempo uit.

 

Doel is het verlenen van kredieten aan haar leden van maximaal drie maanden, ten hoogste tot het bedrag van deelneming van het desbetreffende lid, hetzij tegen voldoende. Leden dienen minimaal deel te nemen voor een bedrag van ƒ 500,-, terwijl het te verlenen krediet niet meer mag belopen dan ƒ 30.000,-. Er zijn zowel kredietnemende als niet-kredietnemende leden (aandeelhouders). Vanaf 1895 hoeven kredietnemers geen verplichte stortingen meer te doen. De bank heeft vanaf dan alleen nog gewone aandeelhouders. Het dagelijks bestuur is in handen van drie directeuren, te benoemen door commissarissen onder goedkeuring van de Algemene Vergadering. En een directie met drie leden. Deze directieleden moeten minimaal ƒ 50.000,- inbrengen en mogen geen krediet opnemen, zodat zij een groot belang hebben bij een goed bestuur. Een college van commissarissen houdt toezicht op de directie. De commissarissen kiezen zichzelf uit leden en niet-leden. Een Raad van Admissie (later Raad van Toelating) geeft advies over de te verstrekken kredieten en bestaat uit commissarissen, directeuren en tenminste 8 leden, te kiezen door de Algemene Vergadering. De taken van de Credietvereeniging bestonden uit het incasseren van handelspapier, het ontvangen van gelden à deposito en in rekening-courant en het herdisconteren van het papier in portefeuille.

In 1899 besluit de directie het huis, dat als kantoor gebruikt wordt, te vervangen door een nieuw, echt kantoor. Het komt in de plaats van Keizersgracht 275 en 277 naar het ontwerp van de architect F.W.M. Poggenbeek.

Keizersgracht 277 1864 Credietvereeniging Nieuwe Rotterdamsche courant 17-02-1864

Regelmatig adventerd Credietvereeniging in kranten op zoek naar nieuwe leden, Deze is uit de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 17 februari 1864

Fusie met  Wertheim & Gompertz

In 1918 fuseert de Credietvereeniging met de oude joodse bank Wertheim & Gompertz om reden van uitbreiding van haar werkzaamheden en omdat de bank te klein was om zelfstandig door te gaan. De Credietvereninging was tot dusver uitsluitend gericht op de kredietverstrekking en het depositobedrijf. Door de fusie gaan ook effecten- en verdere bankierszaken tot het takenpakket behoren. De bank gaat verder onder de naam Bank-Associatie Wertheim & Gompertz (1834) en Credietvereeniging (1853), kortweg Bankassociatie.

In 1918 fuseert de Credietvereeniging met de oude joodse bank Wertheim & Gompertz om reden van uitbreiding van haar werkzaamheden en omdat de bank te klein was om zelfstandig door te gaan. De Credietvereninging was tot dusver uitsluitend gericht op de kredietverstrekking en het depositobedrijf. Door de fusie gaan ook effecten- en verdere bankierszaken tot het takenpakket behoren. De nieuwe bank wordt opgericht op 6 april 1918 onder de naam Bank-Associatie Wertheim & Gompertz (1834) en Credietvereeniging (1853), kortweg Bankassociatie. Doordat de bank ook effectenzaken uitvoert, worden deze ook uitgevoerd voor de agentschappen die dat voorheen zelf uitvoerde.

 

De Bank-Associatie is hard gegroeid en heeft op een moment zijn de panden Keizersgracht 271, 273 en 275 opgekocht. Maar omdat ze niet echt geschikt zijn als kantoorruimte en er geen goede doorloop is, krijgt de architect F.W.M. Poggenbeek de opdracht om de gebouwen beter te koppelen. Zie meer hierover onder tabblad “Samenvoeging 271-277“.

 

In 1919 wordt ook het bedrijf van de gebroeders Kingma te Leeuwarden overgenomen, het wordt de Kingma’s Bank. Er worden nog meer bedrijven overgenomen en in 1922 wordt de Spaarfonds der Bank-Associatie opgericht voor het veilig sparen.

Keizersgracht 277 aandeel Bank-Ass

Een aandeel van de Bank-Associatie van 150 gulden aan toonder, uitgegeven in 1922. Wie het toont, krijgt de waarde uitgekeerd.

De neergang naar de liquidatie

Maar door slecht kredietbeheer raakt de bank in 1922 in moeilijkheden, maar dit kunnen ze verborgen houden maar uiteindelijk zoeken ze steun bij de DNB. Onder leiding van DNB wordt door een aantal grote banken een consortium opgericht en worden preferente aandelen uitgegeven voor 4 miljoen gulden. Dit loopt tot 1929 en dan wordt het consortium weer ontbonden, maar het blijft onvoldoende renderen.

 

In 1937 koopt de familie Kingma de aandelen in Kingma's Bank terug. Andere levensvatbare delen

worden overgenomen door de Incasso-Bank, die de Bank-Associatie voor de rest liquideert. DNB verklaart zich bereid de liquidatie te financieren en bij de afwikkeling steun te verlenen onder voorwaarde dat een aantal bestuursvoorstellen worden aangenomen. In 1937 wordt mr. H.A. Hartogh, voormalig directeur van de Bank-Associatie, benoemd tot liquidateur. In 1938 komt de liquidatie in handen van DNB, met de benoeming van O. Reuchlin, agent van DNB te ´s-Gravenhage. In mei 1938 wordt de eerste liquidatieuitkering gedaan van 20%. Daarna volgen er nog een aantal vergaderingen met een uitkering, zoals in 1952, op de Nederlandse Bank op de Oude Turfmarkt. De liquidatie is pas in 1971 voltooid.

 

Vanaf 1925 fungeert de N.V. tot Exploitatie van Gebouwen “Amstelwijk” als “stroppenmaatschappij” voor de Bank-Associatie. De N.V. is opgericht op 5 december 1910 als dochtermaatschappij van de firma Wertheim en Gompertz en in april 1925 overgenomen door de Bank-Associatie. Doel is vanaf 1925 :

  • het verkrijgen en verhuren of op andere wijze exploiteren, daaronder begrepen het vervreemden en bezwaren, van onroerende goederen
  • het verlenen van kredieten.

De N.V. koopt enkele malen onroerende goederen van debiteuren van de Bank-Associatie op en met ingang van mei 1925 cedeert de Bank-Associatie diverse ´bevroren´ vorderingen aan “Amstelwijk”. De N.V. wordt voor een belangrijk bedrag crediteur van de Bank-Associatie en geeft voor het saldo kredietpromessen, die door Bank-Associatie bij DNB worden ondergebracht. Per 31 dec 1938 bedraagt de van de Bank-Associatie gekochte vordering bijna 3,5 miljoen en wordt ook geliquideerd.

 

Bron krantenberichten en archiefbeschrijvingen DNB

Hebt u aanvullingen of meedoen?

Als u opmerkingen of aanvullingen hebt op de tekst hierboven, of mee wilt helpen met het aanvullen van de site, kun u deze hieronder vermelden. Uw e-mail adres wordt alleen maar gebruikt om eventueel op uw opmerkingen te reageren. Foto's kun u ook zenden naar info@amsterdamsegrachtenhuizen.info.