Herengracht 243a

Herengracht 243a / Gasthuismolensteeg 20 de Transvaalsche boer

Gebouwd            1900
Architect             G. van Arkel 
Opdrachtgever    J.M. van Kelckhoven, wed. van C.F. v.d. Dusse
Monument          Gemeentelijk monument     

Huis van G. van Arkel

Sinds 1900 staat hier een winkelhuis, gebouwd door G. van Arkel, architect, voor J.M. van Kelckhoven, weduwe van C.F. v.d. Dusse. De originele teakhouten pui is van onbehandeld hout, de gevel wordt opgeluisterd door natuurstenen blokjes en 'gele, groene en witte banden' van verglaasde steen. Oorspronkelijk spreekt de gevel sterker door deze kleurcontrasten van het materiaal. Dit contrast is duidelijk verzwakt door de later aangebrachte cremewitte, grauwig verkleurde verflaag.

In de hoge winkelruimte wordt het sigarenmagazijn "De Transvaalsche Boer" gevestigd, het beeldje van de Zuid-Afrikaanse boer van de hand van Johann Zeitz op de uitstekende puibalk herinnert aan de Boerenoorlog (1899-1902). 

In 1919 wordt het hoekhuis verkocht aan de schoenmaker J.P. Verheven die zijn zaak heeft in het naastliggende pand Gasthuismolensteeg 18. Er wordt dan op de Herengracht een nieuwe ingang gemaakt, Herengracht 243a. Tevoren was er alleen een ingang aan de Gasthuismolensteeg.

Restauratie

De restauratie van het markante hoekpand aan de Herengracht en de Gasthuismolensteeg vindt plaats in 2000/2002 onder leiding van architect H. Spreeuwenberg. De architect wordt al vijf jaar daarvoor door een aannemer in de arm genomen, maar hij kan pas aan zijn werk beginnen nadat het gekraakte pand is ontruimd. Het pand Gasthuismolensteeg 18 is bij het pand Herengracht 243a - Gasthuismolensteeg 20 getrokken, waarbij het oude pand is afgebroken en vervangen door een modern glazen pand.

De opmerkelijke kleuren van de gevel en het houtwerk zijn de uitkomst van verfsporenonderzoek van F. Franken. Op basis van dit door Bureau Monumenten & Archeologie geïnitieerde kleuronderzoek, is gekozen voor interpretatie van de kleurafwerking zoals die in het verleden is geweest. Met name de oorspronkelijke heldergroene en okergele Van Arkel-kleuren vallen op. De restauratie wordt in maart 2002 afgerond met de onthulling van het beeldje van de Transvaalsche Boer.