Dam 25 - 39 Industria, IGC | Amsterdamse grachtenhuizen

Dam 25 - 39 Industria

: Dam 19 - 39

Dam 25 - 39 Industria

Gebouwd 1913
Architect Foeke Kuipers
Opdrachtgever Naamlooze Vennootschap Maatschappij tot exploitatie van het gebouw Industria
Monument Rijksmonument

Industria

Het gebouw ‘Industria’ is in 1913-1916 tot stand gekomen als een ontwerp in Rationalistische stijl van Foeke Kuipers in opdracht van de Naamlooze Vennootschap Maatschappij tot exploitatie van het gebouw Industria. F. Kuipers had voor die plaats al eerder een ontwerp gemaakt voor de effectenfirma P.N. van Eyck. Die opdracht ging echter niet door, maar dan hoort hij dat Julius Bunge een nieuw kantoor zoekten ook H.W. van Marle en Dudok de Wit en Co zoeken een kantoor. Tezamen vormen zij 'De Naamlooze Vennootschap Maatschappij tot exploitatie van het gebouw Industria'. Daarbij komt ook nog de heer H.L. Geveke die op zoek is naar een ruimte voor de ìn april 1913 opgerichte 'De Industriële Club'. De oprichters zijn grootindustriëlen en andere ondernemers in het bedrijfsleven uit heel Nederland. Het is een nationale vereniging, met als vestigingsplaats Amsterdam. De Industriële Club start met 178 leden, maar nog zonder gebouw. Omdat belangrijke zaken het best gediend kunnen worden in een “keurige en behaaglijke omgeving” moet er snel een clubgebouw komen, dat kan goed in het gebouw ‘Industria’. Het ontwerp markeert ook de omslag in de architectuur, het wordt uitgevoerd in een meer strakke baksteen architectuur. Dit in tegenstelling tot de gebouwen van de Groote Club en de Bijenkorf die even daarvoor zijn gebouwd.

: Dam na afbraak van de huizen en het beurspoortje aan de Vijgendam, foto RCE

De bouw

Met de bouw wordt in 1913 een begin gemaakt. Maar omdat dit stukje oud-Amsterdam vanaf het ontstaan van de stad intensief is gebruikt, moeten er eerst talrijke restanten uit vroegere eeuwen worden opgeruimd. Bij het grondwerk stuit men op de overblijfselen van de vervallen sluis. Het is de sluis waarop de legende van het buskruitschip steunt, waarvan het zogenoemde ‘trommelen op de Beurs’ afkomstig is. Zij is aangelegd in de dertiende eeuw, nadat er een dam in de Amstel was gelegd en nog eens vernieuwd in 1402. Over de sluis heen is een gewelf gebouwd met daarop huizen, waaronder de schepen met gestreken mast konden doorvaren. In 1594 is begonnen met een groots herstel, dat in 1597 na “vast geduerich werck” wordt voltooid.

In 1608 begint men op de gewelven van de sluis met de bouw van de Koopmansbeurs van Henderik de Keyzer op palen van 50 - 60 voet lengte (tussen de 14 en 17 meter). Maar deze fundering blijkt onvoldoende te zijn, het gebouw verzakt en er ontstaan scheuren. In 1659 wordt het gedeelte boven de sluis afgebroken en worden de gewelven vernieuwd. Er zijn daarna opnieuw verschillende malen reparaties verricht, maar in 1837 wordt het gebouw gesloopt en vervangen door de Beurs van Zocher aan de andere zijde van de Dam.

Na het weghalen van de sluisvloer, in 1913, blijkt dat de sluismuren niet op palen staan en wegzakken door hun eigen gewicht. Niet zonder de nodige moeilijkheden (onder andere een betonwerkersstaking van drie maanden en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog), wordt de bouw voltooid op 8 januari 1916. Toen kon het gebouw officieel worden geopend door de toenmalige minister van Landbouw, Nijverheid en Handel, de heer F.E. Posthuma. Inmiddels telt de Club 300 leden. Volgens de statuten zijn dat bedrijven en heeft het geen leden op persoonlijke titel.

: Weghalen oude fundering van de onderdoorgang onder de dam door, Foto SAA

Het gebouw

Het nagenoeg rechthoekig opgetrokken sociëteitsgebouw is deels vier, deels vijf verdiepingen hoog onder een schilddak bedekt met shingles.

Op de begane grond bevinden zich winkels, vroeger onder andere sigarenmagazijn 'Industria', SKF lagers, later Amsterdam Diamond Center en een wisselkantoor. Nu zit er Gassan Dam Square.

Bij binnenkomst door de hoofdingang komt men in de vestibule en hal. Aan de zijkant is het royale trappenhuis dat naar boven voert. Op de eerste verdieping is een grote hal waar alle kamers op uit komen. Op deze verdieping bevinden zich het clubrestaurant, een vergaderzaal, een conferentiezaal en een leeszaal. Op de bovenverdiepingen zijn er enkele kantoren waarvan een deel verhuurd wordt. Het trappenhuis is, zoals in die tijd vaker gebeurde, afgewerkt met mooie tegels. Dit is op de foto’s van het trappenhuis goed te zien.

Hebt u aanvullingen of meedoen?

Als u opmerkingen of aanvullingen hebt op de tekst hierboven, of mee wilt helpen met het aanvullen van de site, kun u deze hieronder vermelden. Uw e-mail adres wordt alleen maar gebruikt om eventueel op uw opmerkingen te reageren. Foto's kun u ook zenden naar info@amsterdamsegrachtenhuizen.info.