Gasthuis

Zoals in de inleiding gezegd had de familie Benningh de stichting van een gasthuis mogelijk gemaakt. Daartoe kreeg het een deel van het Benninghweer ter beschikking, waarop vóór 1360 een gebouw gezet werd dat later nog vele malen is uitgebreid. 
Dit gasthuis kennen we onder verschillende namen: het Heilige Geest Gasthuis heette ook wel St. Elisabethsgasthuis en toen er later andere gasthuizen bijgebouwd werden heette het ook wel het Oude Gasthuis.

Een middeleeuws gasthuis was er om mannelijke reizigers (pelgrims) onderdak, verzorging en indien nodig verpleging te kunnen bieden. Het gasthuis kreeg later ook een bayard (alweer alleen voor mannen), die we als voorloper van hulp aan onbehuisden kunnen zien. De inkomsten haalde een gasthuis uit schenkingen (vaak vastgoed), pachtsommen die bijvoorbeeld door de stad aan het gasthuis gegund werden en de inkoopsommen van ‘proveniers’, kostgangers die hun verdere leven onderdak en verzorging kregen. Ook dat inkopen ging meestal gepaard met vastgoed, waardoor gasthuizen op den duur grote bezittingen vergaarden.

Eind 15e eeuw had de vroedschap zijn oog laten vallen op het gasthuiscomplex, ter uitbreiding van het stadhuis. Er werd een fusie met het St. Pietersgasthuis in de Nes bekokstoofd en in 1492 was het complex ontruimd. Dat was nog niet zo simpel! Er rustten eeuwigdurende voorrechten op locaties van het gasthuis, vooral op de kapel. Daar kwam de bisschop van Utrecht aan te pas om die over te hevelen naar de kapel van het St. Pietersgasthuis. Dat maakte de kapel voorlopig nutteloos. De verdere geschiedenis van het gasthuiscomplex leest u onder ‘Eerste Stadhuis’

Van Plaetse tot Dam