Daarbij had men een bijzonder gereedschap ter beschikking: de ‘nakoop’. Als een huis verkocht werd dat de stad ook begeerde mocht zij in de verkoop inbreken en tegen het overeen gekomen bedrag het pand van de verkoper verwerven, zonder de koper daarvoor schadeloos te hoeven stellen.
Zo kocht de stad in 1506 een pand op de Middeldam, dat na af braak een parkeerplaats voor transportsleden werd, zodat de handelaren niet voor de waag stonden te wachten en daarmee het verkeer op de Plaetse belemmerden. Daar kwamen snel nog meer panden bij: eveneens in 1506 een pand aan het Damrak om de toegang tot de haven te verbeteren (er kwam een steiger tot de Zoutsteeg), in 1510 twee panden op de Middeldam en nog een in 1540 om de parkeerplek uit te breiden.

In 1525 begon de aankoop van panden die de voorgenomen aanleg van kaden langs Damrak en Rokin in de weg stonden. Dat ging niet altijd goedschiks dus werden sommigen onteigend, een wapen waar de libertijnse stadsregering niet snel naar greep. Beide kaden vervingen de reeds eerder aangelegde steigers, die voor de scheepvaart waren gebouwd. Ook hier waren de kosten voor de aanervenden, met als tegenprestatie de vergunning de huizen uit te breiden tot de vastgestelde rooilijn. Nu komen we aan de situatie rond 1544, het jaar van de eerste betrouwbare plattegrond van de stad. De grote reparaties aan de beide damsluizen in 1542 en 1546 boden opnieuw gelegenheid wat huizen aan te kopen of te onteigenen en te slopen. Het grootste gedeelte van het blok huizen ten westen van de vismarkt verdween en met het wijzigen van de westsluis in een duiker kon ook de walkant gewijzigd worden. Deze grote werken vonden plaats tussen 1547 en 1548.