Herengracht 575

<- 573 Herengracht                Panorama               Herengracht 577 ->

571, 573, 575, 577, 579 en 581

Deze zes woonhuizen zijn gebouwd tussen 1665 en 1667.

Voor zover bekend treft men nergens in de oude stad zo'n rij woonhuizen aan als hier.

Dat komt doordat de kopers van acht aaneenliggende erven die de stad in januari 1664 heeft geveild, 5 maart d.a.v. een akkoord gesloten hebben.

Het zijn Nicolaas Vis, Cornelis de Graeff, burgemeester, Gerard van Papenbroek en Pieter van Schorel, die resp. 1,2,2 em 3 erven, elk 26 voet breed hebben gekocht.

Zij verdelen die acht terreinen zo, dat Vis 42, de Graeff 52, van Papenbroek 46 en van Schorel 68 voet breedte krijgt.

Verder wordt bij deze overeenkomst bepaald, dat geen zijn erf dieper zal mogen bebouwen dan 63 (later 64) voet uit de voorgevel en dat ze allen zullen bouwen 'tot één hoogte, onder één faciat? en onder één lijst.

De borstweringen zullen allen '8 voet hoog zijn, de eerste stady? 16 voet 7 duim en de tweede 14 voet hoog'.

Overigens staat het ieder van de eigenaars vrij

'de voorgevel te maken met zooveel cieraet als hem zal gelieven, mits de order aangaande de lichten (vensters) eenparig te houden'.

Achteraf blijkt dit geen gelukkige gedachte te zijn geweest. De geesteloze eentonigheid, de stijfheid van orde en regelmaat wijkt wel geheel af van de afwisselende andere reeksen, gebouwd naar ieders eigen smaak.

Aan de afbeeldingen kunnen we zien dat omstreeks 1770 de huizen 577 - 581 nog  grotendeels in de oorspronkelijke staat verkeren. De kozijnen zijn nog van kruisen met onderluiken voorzien, behalve bij 581, daar zijn ze omstreeks 1757 veranderd met getoogde bovendorpels.

Ook de tegen elkaar liggende stoepen zijn nog intact. Deze zijn bij de twee andere, 571 en 573 in de loop van de 18de eeuw reeds veranderd met gebogen zijwanden en leuningen, wat een sierlijker en levendiger aanblik geeft.

Omstreeks 1800 zijn echter alle stoepen verwijderd en door platte stoepen, afgezet met hardstenen paaltjes vervangen.

Hierdoor is de eentonigheid nog aanzienlijk verergerd.

Inmiddels zijn bij 579 (in 1929) en 581 de stoepen weer teruggeplaatst.

Ieder huis heeft een stal en een koetshuis aan de Reguliers- of Botermarkt (sedert 1876 Rembrandtsplein).

575 - 577

Deze twee woonhuizen elk 6,50 m. breed, in 1664 - 1665 gebouwd voor Gerard van Papenbroek, zijn spoedig in andere handen gekomen o.a.:

575

1700: Jan Witheijn

omstreeks 1738: Jacob Hooft Gerritsz

Na 1764: Jean Gijsbert de Meij

Omstreeks 1790: Willem Alewijn

1804 Raye van Breukelerwaard

Omstreeks 1890 voor verschillende kantoren in gebruik genomen.

Afgezien van de verwijderde stoepen verkeren 575 en 577 nog zo goed als in oorspronkelijke staat.