Dam 11 s' Hertogenbosch - de Wildeman

<- 9 Dam          Panorama         Dam 13 ->

Dam 11 Gevelsteen s; Hertogenbosch

Gevelsteen s; Hertogenbosch

De steenhouwer van de gevelsteen heeft waarschijnlijk een houtsnede uit Guiciardini's Beschrijving der Lage Landen (uitgegeven in Antwerpen 1567) of een vergelijkbare tekening, als voorbeeld genomen. Er zijn in die tijd verschillende sterk vergelijkbare prenten uitgegeven. En de naam is ook niet goed overgenomen, bij de verkoop van het pand in 1611 staar er: ‘drie vierde parten in een huys en erve genaemt ‘s Hartogenbosch in de Warmoesstraat...'. 
Het stadsprofiel op de houtsnede, gezien vanuit het noorden, wordt gedomineerd door de hoge houten spits van de st. Jans kathedraal van de vieringtoren, die in 1523-1529
door bouwmeester Jan van Poppel gebouwd is. In 1584 brandt de spits echter af na door de bliksem te zijn getroffen en wordt vervangen door de lagere koepeltoren.
De hakker van de steen was waarschijnlijk op de hoogte van het feit dat er een toren van de Sint Jan ontbreekt en heeft een toren vervangen door een lagere koepeltoren.
Hij heeft heel precies allerlei details van de houtsnede overgenomen zoals de scheepjes op de Dieze en het wasgoed op het bleekveld. Van links naar rechts zijn de Hinthammerpoort, de Sint Antoniuspoort, de tweelingtorens van de Sint Janspoort met een uitgebouwde steiger in, en de brug over de Dieze te onderscheiden.
Verder naar rechts is de Orthenpoort en tegen de rechterrand de Vuchterpoort. De wapenschilden zijn, links, dat van het hertogdom Brabant en rechts van 's- Hertogenbosch.

Dam 11, voorbeeldtekening voor de gevelsteen, een prent uit 1567

Voorbeeldtekening voor de gevelsteen, een prent uit 1567

De opschriften 'Anno' en '1725' in de hoekblokken van het fries duiden op een verbouwing in dat jaar. Dan zijn de ramen naar beneden toe vergroot door het weghakken van de natuurstenen horizontale gevelbanden. Van de gevelsteen werden ook stukken van de bovenhoeken weggehakt.
Het zin gelukkig maar kleine stukjes want Suasso beschrijft in zijn Schetsboek uit circa 1875 de gevelsteen compleet met de wapenschildjes en het onderschrift. Dat is ook op de foto van C. Steenbergh uit de jaren 1920 zijn de wapenschilden duidelijk te onderscheiden.
Ysbrand Kok citeert in zijn artikel de auteurs van de Noord- Hollandsche Oudheden, die zeggen dat het onderschrift van de gevelsteen verloren is gegaan. Maar waarschijnlijk was het toen achter de 19de eeuwse puilijst verborgen, de Voorlopige Monumentenlijst (1928) noemt het wel.
Bij de restauratie in 1952 heeft ook de gevelsteen een schilderbeurt gehad, maar van die schildersbeurt is na 49 jaar vrijwel niets meer terug te vinden.
De restauratie van de gevelsteen is een samenwerkingsproject tussen de VVAG, Marcel Kneppers en restaurateur Roberto Ajala. Zonder de medewerking en de financiële bijdrage van de eigenaren van het pand zou deze restauratie niet tot stand zijn gekomen.

Bron VVAG, uit Binnenstad 190, september 2001 van VvAB.

Dam 11, Gevelstenen, met (ver)bouwdatum

Gevelstenen, met (ver)bouwdatum

Hebt u aanvullingen of wilt u meedoen?

Als u opmerkingen of aanvullingen hebt op de tekst hierboven, of mee wilt helpen met het aanvullen van de site, kun u deze hieronder vermelden. Uw e-mail adres wordt alleen maar gebruikt om eventueel op uw opmerkingen te reageren. Foto's kun u ook zenden naar info@amsterdamsegrachtenhuizen.info.