Dam 2 Bisschop

<- Dam 4          Panorama                       

Dam 2 voorzijde Dam

Dam 2 voorzijde Dam

Dam 2 hoek Dam-Rokin

Dam 2 hoek Dam-Rokin

Dam 2 / Damrak 101    (de) Bisschop

Gebouwd            1934
Architect               Jan Gratama 
Opdrachtgever    Levert en Co
Monument          gemeentelijk monument

Oude nummers, zie Rokin 101

Het in 1934 voltooide bakstenen pand op de hoek van de Dam en het Damrak van architect Jan Gratama, kent een lange voorgeschiedenis. Eerdere bebouwing op de deze locatie wordt voor 1563 ’t Suykerhuis genoemd; daarna het huis Sint Nicolaes of Sinter Niclaes vanwege een gevelsteen met ‘Sinter-claes’, die kindertjes in een kuip tot nieuw leven wekt. Vanaf 1877, na een verbouwing voor f 7999,-, is er een tapperij in gevestigd, dat het café Bisschop wordt genoemd vanwege de achternaam van de kastelein. Het café staat in 1879 alweer te koop voor 49.000,- maar wordt al voor de veiling uit de hand verkocht. Maar ook daarna wisselt het café snel van eigenaar, in 1883 gaat het van P. de Groot over naar W.G. Burgers, in 1886 gaat het naar F.A. Wurpel en in 1893 alweer naar H.P. de Goeijen. De plek is prominent, maar niet gemakkelijk te exploiteren. In 1899, als Goeijen een nieuw café wil neerzetten, dan wil hij ook de naastgelegen panden aan het Damrak kopen, maar dat lukt niet, de vraagprijs is te hoog.

 

 

In 1899 verrijst er een nieuw pand, ontworpen door A.C. Boerma [1852-1908],  met op de begane grond een iets chiquer, gelijknamig café. Het pand krijgt al snel de bijnaam ‘de vulkachel’ omdat de tweede en derde verdieping bij avond rossig licht uitstraalt. Maar vanwege slechte onderheiïng moet het café zijn deuren in 1922 sluiten en wordt alles boven de eerste etage van het gebouw gesloopt wegens bouwvalligheid. Intussen is er een nieuw plan gemaakt voor een hotel op deze plaats, zie het tabblad “ontwerp 1922”, maar de opdrachtgever vindt dit plan te ambitieus. Het restant wordt met reclame beplakt en het de Dam tot 1933 ontsierd; vandaar de bijnaam ‘de ruïne van de Dam’. Hierover zijn ook vaker vragen gesteld in de gemeenteraad. Na een grondruil met de eigenaar, de brouwerij Heineken, kan de nieuwbouw er komen. Zie verder onder het tabblad “ontwerp 1933”

 

 

Dam 2, Oude café Bisschop, van voor 1899, foto uit 1875-1886

Oude café Bisschop, van voor 1899, foto uit 1875-1886

Dam 02 na verbouwing 1877 SAA

Foto van na de verbouwing 1877, gemaakt door S. van der Zijl, foto Stadsarchief Amsterdam

De architect Gratama krijgt van de firma Levert en Co, een distillateur, opdracht om een kantoorgebouw te ontwerpen, met op de begane grond een bijkantoor voor de Incasso Bank. Het in 1934 voltooide bakstenen pand op de hoek van de Dam en het Damrak van architect Jan Gratama, Het gebouw heeft inwendig een staalskelet met een metselwerk als buitenzijde. Er is door collega’s veel kritiek op het historiserende ontwerp geleverd en er is zelfs een adres aan de raad gestuurd om de bouw te heroverwegen. Het had veel moderner gemogen, met gebruik van moderne vormen.

Het kantoorgebouw bied achtereenvolgens onderdak aan de Incassobank, de Amsterdamse Bank, Amsterdam-Rotterdam Bank, AMRO Bank en tenslotte tot op heden ABN AMRO op de begane grond. De eerder genoemde gevelsteen met ‘Sinter-claes’ krijgt opnieuw een plaats boven de  deur tussen Dam 2 en Dam 4 van het pand aan de Dam. Tijdens de eerste intocht van Sinterklaas – schutspatroon van Amsterdam – op 1 december 1934 hangt de als heiligman vermomde acteur Eduard Verkade een krans aan de steen. Later komt er een einde aan deze traditie. Sindsdien maakt de Sint er nog steeds ‘halt en front’ met zijn paard, kijkt omhoog, knikt licht, brengt een groet met de rechterhand en vervolgt daarna zijn intocht.

In 1990 is er een renovatie geweest, waarbij de kozijnen zijn vervangen door kunststoffen. Ook het traliewerk van de bank is daarbij verwijderd. In 2010 start een grote renovatie van de panden Dam 2 en Dam 4. Er komt een grote, diepere kelder onder, die ook gebruikt kan worden als winkelruimte. Daarvoor moet onder Dam 2 de oude kluisruimte gesloopt worden en wordt de kelder verder uitgediept. In november 2012 is het bankkantoor weer geopend. De winkelruimte van Dam 4 loopt zowel boven als in de kelder tot in Dam 2 door.

 

 

Dam 02-12 - Damrak 97-101 1904 SAA

De nieuwbouw van het café-restaurant De Bisschop, Damrak 97-101 uit 1904 , Stadsarchief Amsterdam

Dam 02 Fotopersbureau 1927 SAA

Het bovendeel afgebroken, onder reclame. Foto Fotopersbureau Holland uit 1927 Stadsarchief Amsterdam

Hebt u aanvullingen of meedoen?

Als u opmerkingen of aanvullingen hebt op de tekst hierboven, of mee wilt helpen met het aanvullen van de site, kun u deze hieronder vermelden. Uw e-mail adres wordt alleen maar gebruikt om eventueel op uw opmerkingen te reageren. Foto's kun u ook zenden naar info@amsterdamsegrachtenhuizen.info.