Keizersgracht 55 - 61

Logo orde Sint Johannes de Deo

Logo orde Sint Johannes de Deo

 Sint Joannes de Deo of de Hospitaalbroeders

De orde van de Hospitaalbroeders van Sint Johannes de Deo (Latijn: Ordo Hospitalarius Sancti Joannis de Deo (O.H.) oorspronkelijke naam "Broeders van liefde en medelijden") is een rooms-katholieke burgerlijke verplegers-orde. De orde is opgericht in Granada in 1537 door de Portugees Juan Ciudad (1495-1550), beter bekend als Sint Johannes de Deo. Hij richtte in de 16de eeuw een hospitaal op in Granada Spanje. Hij bood liefde, hoop en troost aan geestelijk zieke mensen. De Hospitaalbroeders zetten het werk van Johannes de Deo, die in 1690 heilig werd verklaard, voort waarbij gastvrijheid, waardigheid, vertrouwen, medeleven, zorg en respect een grote rol spelen.

 

Ontstaan

Rond 1537 wordt de voormalige militair en rentmeester Juan Ciudad vrijgelaten uit de inrichting voor psychisch gestoorden van Granada. De gezondheidszorg is in die tijd nog zeer primitief en na zijn ontslag zwerft hij dakloos rond. In 1539 bekeert hij zich en legt zich toe op het doen van goede werken. Hij trekt zich het lot aan van zieken, zwakken en daklozen. Hij wil hun zorgen verlichten en hen helpen bij het zoeken naar een nieuw thuis en een nieuwe toekomst.

Met de hulp van inwoners van de stad Granada sticht hij daar een hospitaal. Dit huis wordt een toevluchtsoord voor talloze zieken en ontheemden. Er worden vooral psychiatrisch gestoorden geholpen. Al snel noemen de mensen hem Johannes de Deo; Johannes van God. Nog tijdens zijn leven kreeg hij vele navolgers die net als hij door middel van de verpleging van zieken en zwakken, liefde, zorg en mededogen uitdragen. Zij die zijn werk voortzetten worden Hospitaalbroeders genoemd.

  

Sint Joannes de Deo in Nederland

In 1875 komen enkele broeders van Die Genossenschaft der Barmherzigen BrĂ¼der von Montabaur, opgericht in Duitsland in 1856, naar Nederland als gevolg van de Kulturkampf. Zij vormen het begin van de Nederlandse tak van de Vereniging van Broeders van Sint Joannes de Deo. Na de oorlog, in 1949 vormen de broeders een zelfstandige provincie.

De congregatie ontplooit een grote activiteit op het terrein van de ziekenzorg, aanvankelijk alleen voor mannen, ongeacht levensbeschouwing. In verschillende plaatsen in Nederland houden de broeders zich met de ziekenzorg bezig. Na een kort verblijf in Kaatsheuvel vestigen zij zich in 1876 in 's-Hertogenbosch, waar zij een verpleeginstelling oprichten aan de Papenhulst die uitgroeit tot een ziekenhuis dat tot 1963 heeft bestaan.

In 1887 gaan enkele broeders, op verzoek van het Regentencollege van hof Beresteijn, naar Haarlem voor verpleging van oude mannen in het Sint Nicolaasgesticht. Daarnaast gaat een aantal broeders in dezelfde stad 'in de wijk' werken. Het jaar 1887 is dan ook het oprichtingsjaar van het latere ziekenhuis Sint Joannes de Deo. Een jaar na hun vestiging in Haarlem nemen de broeders in Amsterdam de thuisverpleging van chronisch zieken voor hun rekening. 

Bejaardenhuis Sint Johannes de Deo in Amsterdam-Osdorp

Bejaardenhuis Sint Johannes de Deo in Amsterdam-Osdorp, bron Katholiek leven in beeld, Katholiek Documentatie Centrum

Sint Joannes de Deo in Amsterdam

Het ziekenhuis in de binnenstad van Amsterdam is vooral bedoeld voor ambulante ziekenzorg. Later komt er ook een bejaardenpension. Het pand aan de Bloemgracht wordt op 27 september 1888 al snel ingeruild voor  Keizersgracht 67. Op 22 mei 1895 komt daar Keizersgracht 69 bij en nr. 65 volgde binnen het jaar.

In 1903 wordt Keizersgracht 65 en 67 aangekocht op de veiling en wordt nr 65 afgebroken en vervangen door een nieuw broederhuis. Op 25 maart 1913 wordt het naastgelegen Fontaine hofje met de nummers 47, 49, 53, 55, 57, 59, 61 en 63 afgebroken en toegevoegd aan het broederhuis op nr 65 en krijgt nr 65/67, dat inclusief Keizersgracht 69 dat zijn voordeur kwijt raakt. Dit nieuwe pand, nr. 65/67, wordt ook verpleeghuis en krijgt in 1961 een voorlopige erkenning. In 1972 wordt het verpleeghuis Keizersgracht 65/67 gesloten en verkocht op 17 augustus 1972. Het wordt later afgebroken en wordt in 1978 vervangen door de huidige nieuwbouw.

 

De broeders verhuizen 1 april 1972 naar Amsterdam Osdorp (Nieuwe Laan 197) waar ze in het bejaardenhuis in de Reimerswaalstraat gaan werken. Op 15 juli 1975 wordt de leiding van het bejaardenhuis door de stichting 'St. Joannes de Deo Nederland' overgenomen. Daar blijven ze tot 31 mei 1976, waarna ze naar het Owerdingerpad 1, het personeelsgebouw van het bejaardenhuis, verhuizen. De communiteit te Amsterdam wordt op 31 januari 1989 opgeheven en de broeders verhuizen naar Nuenen. Een tweede communiteit wordt op 1 april 1972 aan de Nieuwe Laan 167 (Amsterdam Osdorp) opgericht. Op 31 december 1982 wordt deze communiteit weer opgeheven.

  

Sint Joannes de Deo nu

In 53 landen wereldwijd zetten 1.500 broeders en ruim 30.000 medewerkers zich in om het werk van Johannes de Deo uit te voeren. Zij ondersteunen zieken, gehandicapten en kansarmen ongeacht ras, huidskleur of religie. De orde bestaat uit 136 kloostergemeenschappen. In Europa zijn er vestigingen in de meeste Europese landen, waaronder Nederland.

De Nederlandse afdeling was lang gevestigd in Haarlem, waar de orde een ziekenhuis bezat. En daarnaast hadden ze in diverse steden in Nederland ziekenhuizen en zorginstellingen. Tegenwoordig hebben ze alleen nog een kantoor in Amsterdam. Ze wordt bestuurd vanuit Ierland door de Ierse organisatie 'Saint John of God', die zich vooral richt op verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg.

De internationale organisatie richt zich in Afrika op het ondersteunen van praktische en kleinschalige verbeteringen van de gezondheidszorg en leefomstandigheden van arme mensen. Men bouwt en runt klinieken, ziekenhuizen en psychiatrische zorginstellingen. Daarnaast zijn de broeders actief met het opzetten van voedselprogramma's en het bouwen van scholen.

 

Bron Wikipedia, Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, http://www.hospitaalbroeders.nl

 

 

Hebt u aanvullingen of wilt u meedoen?

Als u opmerkingen of aanvullingen hebt op de tekst hierboven, wilt u dan ook het huisnummer erbij vermelden.

Uw e-mail adres wordt alleen maar gebruikt om eventueel op uw opmerkingen te reageren.

 

Foto's of andere informatie vande  panden kun u ook zenden naar info@amsterdamsegrachtenhuizen.info.