Herengracht 320 - 324

Lutkie & Smit papierhandel

Herengracht 320-324

Nieuwendijk 188-190 (magazijn)

Het begin Lutkie & Cranenburg

In de St.-Jorisstraat van ‘s-Hertogenbosch is ruim anderhalve eeuw geleden Hendrik Laurens Tielen als schoolmeester werkzaam. Hij is dan zo'n 40 jaar oud en heeft enkele hulponderwijzers in dienst. Daaronder zijn Christophle Christianus Lutkie[19-09-1814 - 17-11-1881] en Christiaan Cranenburg[†11-11-1852].

Door machinaties  tussen de schoolmeester en de uitgever F.J.A. van der Linden, krijgen ze een mooie kans een boekwinkeltje te beginnen in de school. Ze gaan al snel steeds meer verkopen. Op 12 juli 1838 starten ze definitief een eigen schoolboekhandel. De verkoopactiviteiten worden later uitgebreid met een drukkerij. De boekdrukkers richtten later zelf een fabriek van gekleurd, gemarmerd, gebloemd en geglansd papier op. Schoolboeken, schriften en almanakjes, maar ook speelkaarten en gezelschapsspellen worden bij dit bedrijf vervaardigd. Het gaat goed met het bedrijf, het heeft in 1943 al een filiaal op de Nieuwedijk in Amsterdam. En in 1853 ook in Rotterdam, in de Hoogstraat en Dordrecht. Geheel onverwachts komt op 11 november 1852 C.A. Cranenburg al op 39 jarige leeftijd te overlijden in het huis van Lutkie, maar het bedrijf wordt door Lutkie voortgezet onder de oude naam Lutkie & Cranenburg.

Christoffel Christianus Lutkie is geboren in ’s-Hertogenbosch op 19 september 1881 en trouwt op 19 september 1843 in ’s-Hertogenbosch met Hendrina Petronella Scheffers[14-05-1816 - 03-03-1885]. Hij is in ‘s-Hertogenbosch erg actief bij de kamer van koophandel en in de politiek. Ook financieel gaat het hem goed, in de lijst hoogst aangeslagenen in de provincie Noord-Brabant, welke verkiesbaar zijn voor de eerste kamer, staat hij in 1879 op de 17^e plaats van de 143 personen.

De splitsing Lutkie & Cranenburg en Lutkie & Smit

In 1877 wordt het bedrijf Lutkie & Cranenburg, waarvan de eigenaren de heren C.C Lutkie, J.W. Lutkie en P.C. Smit zijn, officieel ontbonden en worden er twee nieuwe bedrijven opgericht. Een met de zelfde naam Lutkie & Cranenburg met de eigenaren C.C. Lutkie, A.J.M. Lutkie, B.W.M. Lutkie en G.J. Vermeulen met het filialen ’s-Hertogenbosch en Rotterdam. En het nieuwe bedrijf Lutkie & Smit met de eigenaren J.W. Lutkie en P.C. Smit en het filiaal Amsterdam.

Petrus Christianus Smit[26-10-1831 - 24-03-1912] is een oude bekende van C.C. Lutkie, ze kennen elkaar al uit 1854, als ze zijn beiden lid zijn van de sub-commissie uit ’s-Hertogenbosch die de deelname van bedrijven aan de wereldtentoonstelling in Parijs 1885 moet organiseren. Hij is ’s-Hertogenbosch ook politiek actief en is daar secretaris van de kiesvereniging “Noord-Brabant”. In april 1878 gaat Smit met zijn vrouw, Hendrina Petronella Scheffersen en twee zonen wonen op de Keizersgracht 249. Hij is een actieve katholiek in Amsterdam en ook daar weer lid van de katholieke kiesvereniging “Katholieke Kiesverenging”. Hij is dan ook Commandeur in de Orde van den H. Gregorius den Grooten, een hoge kerkelijke onderscheiding.

Na het onverwachtse overlijden van C.C. Lutkie op 21 november 1881 wordt de het bedrijf Lutkie & Smit helemaal van P.C. Smit. Maar de naam Lutkie blijft gehandhaafd in de naam. In 1885 laat P.C Smit een groot magazijn met kantoren bouwen aan de Nieuwendijk 188-190. In 1912 is P.C. Smit in Amsterdam overleden.

De N.V. Papier Groothandel Lutkie & Smit

In 1911 koopt de zoon L.F.M. Smit met zijn vrouw Henriëtte Amonia Josepha Maria Tepe, Herengracht 324 voor f 37.500 en gaat erin wonen. 

In 1919 koopt hij Herengracht 320 voor f 40.000, 322 voor f 17.500 en laat ze nog in dat zelfde jaar afbreken, samen met zijn eigen huis nr. 324 dat nog op de monumentenlijst van 1928 kwam. Er is in 1919-1920 een nieuw woonhuis/kantoor voor in de plaats gekomen, ontworpen door architect Jac. Duncker. Na zijn overlijden 24 juli 1924 gaat het huis naar zijn weduwe H.A.J.M. Tepe, die het in 1930 voor f 325.000 verkoopt aan de NV Rembours-en Industrie bank die er zijn kantoor in vestigt. En in 1931 wordt het de N.V. Papier Groothandel Lutkie & Smit en is het geen familiebedrijf meer.

Het einde van Lutkie & Smit.

In 1952 verlaat Lutkie & Smit het magazijn aan de Nieuwendijk, het wordt een kledingwinkel. Het kantoor komt op de Nieuwe Keizersgracht 104-106. In 1977 verlaat het bedrijf Amsterdam en gaat naar Culemborg. En in 1999 is de naam Lutkie & Smit gewijzigd in Papyrus en opgegaan in het bedrijf dat oorspronkelijk is opgericht door de familie Wallenberg in 1895.